Wakacje to czas pełen radości, przygód i swobody dla dzieci. To również okres, w którym rutyna codziennego życia, w tym regularne posiłki, często ulega zmianie. Rodzice stają przed wyzwaniem zapewnienia swoim pociechom zdrowej i zrównoważonej diety, mimo że wakacyjne wyjazdy, wizyty u rodziny czy dni spędzone na świeżym powietrzu mogą wprowadzać pewne trudności w utrzymaniu stałych nawyków żywieniowych. Jak zadbać o to, aby dzieci, korzystając z letnich uroków, jednocześnie spożywały wartościowe posiłki? Odpowiedź nie jest prosta, ale warto znać kilka kluczowych zasad komponowania jadłospisu, wiedzieć których pułapek unikać i jak wzbogacić smaki o letnie desery.
Podróż
Podróżowanie samochodem czy autobusem może być bardzo przyjemne, ale dla dzieci nie zawsze jest to łatwe. Często jest to czas nudy, chwil okupionych mdłościami i złym samopoczuciem. Dlatego warto odpowiednio przygotować się na podróż, szczególnie pod kątem żywienia.
- Przed podróżą: około godziny przed wyruszeniem podaj dziecku lekki posiłek. Nie zostawiaj tego na ostatnią chwilę, aby nie czuło się źle podczas jazdy.
- Pakowanie przekąsek: na podróż zapakuj zdrowe przekąski i kanapki. Jeśli czeka was kilkugodzinna podróż, warto zabrać ze sobą jedzenie, aby uniknąć zatrzymywania się w przydrożnych restauracjach typu fast-food, które oferują żywność wysoko tłuszczową i z dużą ilością soli. Najlepiej przygotować domowe kanapki lub naleśniki zapakowane w praktyczne pojemniki. Jako przekąski sprawdzą się umyte i pokrojone owoce, warzywa oraz chrupki kukurydziane. Unikaj słodyczy, które mogą zwiększyć ryzyko biegunek w trakcie podróży, nasilić nudności i prowokować niestrawność. Jeśli chcesz zrobić dzieciom małą słodką przyjemność to dobrze sprawdzą się biszkopty czy kukurydziane chrupki o smaku owocowym.
- Przerwy w podróży: rób przerwy co 3 godziny. Są one niezbędne zarówno dla kierowcy, jak i pasażerów. Podczas przerw warto przekąsić coś drobnego, wypić wodę i skorzystać z toalety. Prosta gimnastyka przy samochodzie oraz przejście się po parkingu również poprawią komfort dalszej jazdy. Jeśli podróżujesz autobusem lub pociągiem, przejdź się z dzieckiem po korytarzu.
- Bezpieczeństwo podczas jedzenia: podawać małemu dziecku jedzenie głównie podczas przerw. Pozycja, którą dziecko przyjmuje siedząc w samochodowym foteliku z zapiętymi pasami, nie sprzyja bezpieczeństwu jedzenia. W trakcie podróży łatwo o zadławienie lub zachłyśnięcie. Zmniejsz to ryzyko i zrób przerwę na posiłek.
- Napoje: na podróż zabierz wodę niegazowaną. Unikaj napojów słodzonych i gazowanych, które nie gaszą pragnienia, a mogą nasilać dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Poza tym są bogate w cukier, który negatywnie wpływa na zdrowie zębów, ogólną kondycję organizmu i masę ciała.
- Higiena podczas podróży: zaopatrz się w chusteczki nasączone płynem dezynfekcyjnym lub wodą. Dbanie o higienę przed posiłkiem i w jego trakcie pozwoli uniknąć przykrych dolegliwości po kilku godzinach. Dłonie są siedliskiem i nośnikiem wielu chorobotwórczych patogenów. Bakterie i wirusy, które się na nich znajdują takie jak Salmonella, Escherchia Coli, rotawirusy i wiele innych mogą wywołać zatrucia pokarmowe, które u dzieci są szczególnie niebezpieczne, głównie z powodu występowania wysokich gorączek, biegunek, a w konsekwencji odwodnienia [1]. W upalne dni warto zabrać do auta lodówkę samochodowa i przechować w niej kanapki, owoce i warzywa.
Jedzenie podczas wakacji
Wakacyjna dieta nie musi być idealna pod względem wartości odżywczych, ale warto zachować umiar w jedzeniu słodyczy i słonych przekąsek. Ważne jest, aby zorganizować wyjazd w sposób, który będzie zarówno smaczny, ciekawy, jak i komfortowy.
Wyjazdy na wakacje często wiążą się z noclegami poza domem. Popularnym wyborem są hotele lub apartamenty z aneksem kuchennym. Przed wyborem miejsca noclegowego, zwłaszcza hotelu, warto zebrać informacje dotyczące jedzenia oferowanego w tych obiektach. Wiele hoteli ma już propozycje posiłków dla dzieci, ale zawsze warto to sprawdzić. Jeśli jednak kwestie wyżywienia bierzesz na swoje barki, przed podróżą poszukaj w Internecie miejsc, takich jak bary czy restauracje, które mają odpowiednie menu dla dzieci.
Kiedy jadasz z dziećmi w restauracjach, staraj się wybierać dania bogate w warzywa, białko i zdrowe tłuszcze. Zwracaj uwagę na metody przygotowania – grillowane, pieczone lub gotowane potrawy są lepsze niż smażone. Możesz poprosić o sałatkę lub warzywa jako dodatki zamiast frytek. W miarę możliwości, unikaj dań typu fast-food.
W trakcie dnia, gdy spędzacie czas na zwiedzaniu lub plażowaniu, ważne jest, aby mieć zdrowe przekąski pod ręką. Możesz zabrać ze sobą pokrojone owoce, orzechy, jogurty, chrupki kukurydziane lub batoniki z niską zawartością cukru. Unikaj słodyczy i słonych przekąsek, które mogą prowadzić do szybkich skoków cukru we krwi i późniejszych spadków energii.
Pamiętaj o nawodnieniu!
Najlepszym wyborem jest woda. Unikaj słodzonych napojów, soków i napojów gazowanych, które są pełne cukru i mogą prowadzić do biegunek. Warto również zabrać ze sobą butelki, które można napełniać w hotelu przed wyjściem. Podawaj dziecku wodę przez cały dzień, ponieważ dzieci są bardziej narażone na odwodnienie niż dorośli. Niedobór wody w diecie dziecka może prowadzić do osłabienia, zaburzeń koncentracji, zmniejszenia apetytu, szybkiego zmęczenia, a nawet agresji. W upalne dni utrata 10% wody z organizmu może zagrażać życiu dziecka [2].
Pamiętając o tych prostych zasadach, możesz zapewnić swoim dzieciom zdrową i zrównoważoną dietę nawet podczas wakacyjnych podróży. Kluczem jest zachowanie równowagi między zdrowymi posiłkami a wakacyjnymi przyjemnościami.
- Profilaktyka zatruć pokarmowych, Małopolski Oddział Wojewódzki NFZ
- Rudnicka A., Hozyasz K.K.; Praktyczne aspekty wyboru wody w żywieniu zdrowych niemowląt i młodszych dzieci; Pediatr Med Rodz 2018
Iwona Strzałkowska-Nowak
Psychoterapeutka, Psychopedagożka, oligofrenopedagożka,
specjalistka diagnozy i terapii zaburzeń ze spektrum autyzmu
Trenerka TUS i TZA, właścicielka Gabinet Terapii PUZZEL w Ostrowcu Św.