Wśród niezwykle szerokiej gamy produktów spożywczych są takie, które mają szczególnie korzystny wpływ na zdrowie. Mowa o produktach fermentowanych. Swoje właściwości zawdzięczają obecności bakterii probiotycznych. Bakterie w życiu człowieka są ważnym elementem zdrowia. Od momentu porodu kształtuje się i rozwija na flora bakteryjna jelit. To w jaki sposób noworodek przychodzi na świat, czy drogami natury czy za pomocą cięcia cesarskiego, czym jest karmiony i jak rozwija się jego przyszła dieta wpływa na skład mikroflory jelit dziecka. A ta z kolei oddziałuje na układ odpornościowy, zdolności trawienne układu pokarmowego, metabolizm, a nawet kondycję psychiczną [1,2].
Które produkty wspierają florę bakteryjną?
Są to przede wszystkim produkty fermentowane. Wyróżniamy głównie dwie grupy takich produktów: mleczne oraz warzywne. Fermentowane, czyli jakie? Produkty poddane procesowi fermentacji, inaczej działaniu drobnoustrojów (np. bakterii), dzięki którym zachodzą w produktach spożywczych przemiany enzymatyczne związków organicznych (np. cukrów). Fermentacja jest ponadto sposobem konserwacji żywności znanym od wieków. Najbardziej popularnym rodzajem fermentacji spożywczej jest tzw. fermentacja mlekowa. Pod wpływem działania bakterii fermentacji mlekowej powstaje charakterystyczny w smaku i zapachu kwas mlekowy. Bakterie kwasu mlekowego to naturalne probiotyki!
Fermentowane produkty mleczne
Do tej grupy produktów zaliczamy przede wszystkim jogurt i kefir. Jogurt wytwarzany jest z sfermentowanego mleka przez bakterie kwasu mlekowego i bifidobakterie [3]. Spożywanie jogurtu wiąże się z korzyściami zdrowotnymi dotyczącymi zdrowia kości, łagodzeniu biegunek poantybiotykowych, a nawet obniżeniu ciśnienia krwi. Ponadto jogurty zawierające żywe bakterie są odpowiednie dla osób nietolerujących cukru mlecznego – laktozy. Bakterie zawarte w jogurcie “rozkładają” ten cukier i jelita osób z nietolerancją laktozy lepiej tolerują produkt. Kefir natomiast to prawdziwa bomba korzyści. Zawiera kultury bakterii i grzybów zwane ziarnami kefirowymi. Podobno słowo kefir pochodzi od tureckiego słowa “keyif” oznaczającego dobre samopoczucie po jedzeniu. Kefir podobnie jak jogurt korzystnie wpływa na zdrowie kości, ale ze względu na skład bakteryjno-drożdżowy ma lepsze właściwości probiotyczne. Kefir poprawia działanie przewodu pokarmowego i wzmacnia układ odpornościowy w ochronie przed infekcjami. Oba te produkty są smaczne i orzeźwiające. Doskonale nadają się do koktajli, można z nich przyrządzać placki lub dodawać do wypieku domowego chleba. Podczas zakupów warto czytać etykiety i wybierać produkty bez dodatku cukru, barwników, aromatów i zagęstników.
Kiszone warzywa
Wśród tych produktów najbardziej popularne to: kiszona kapusta, kiszone ogórki, kiszone buraki i zakwas z buraków. Prawda jest jednak taka, że można ukisić w zasadzie każde warzywo. W procesie kiszenia biorą udział wspomniane wcześniej bakterie kwasu mlekowego. Kiszone warzyw doskonale nadają się jako dodatek do wielu dań, w tym kanapek szkolnych. Ponadto kiszona kapusta bogata jest także w witaminę C i K, a sok z kiszonych buraków dostarczy organizmowi witaminy K, folianów, betaniny i antocyjanów. Dzięki tym właściwościom oraz obecności bakterii kwasu mlekowego wspomaga pracę jelit, wzmacnia odporność, pomaga usuwać toksyny z organizmu oraz skutecznie pomaga walczyć z anemią. Zakwas buraczany ze względu na swoje właściwości ma szczególne miejsce w diecie młodych sportowców!Pomaga rozwijać wydolność.
Na koniec warto pamiętać, że najlepszymi “warzywnymi probiotykami” będą produkty zrobione w domu. Kupując produkty kiszone w sklepach warto sprawdzać etykiety i wybierać produkty, które nie były wcześniej pasteryzowane. Proces pasteryzacji “zabija” korzystne właściwości bakterii probiotycznych.
R.A. Luna, J.A. Foster; Gut brain axis: diet microbiota interactions and implications for modulation of anxiety and depression; Curr Opin biotechnol. 2015
M.L Ritchie, T. N Romanuk; A meta-analysis of probiotic efficacy for gastrointestinal diseases; PLoS One 2012
P.H.P. Prasanna, Bifidobacteria in milk products: An overview of physiological and biochemical properties, exopolysaccharide production, selection criteria of milk products and health benefits; Food Research Inter. 2014